Աշոտ Մարկոսյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր 

Հինգշաբթի օրը մենք գնացել էինք Պլանետարիում: Այնտեղ իսկապես շատ գեղեցիկ ու հետաքրքիր էր: Հատակին շատ բարձեր կային: Մենք, բարձերի վրա նստած, ուշադիր լսում էինք պատմողներին: Նրանցից մենք շատ նոր բաներ սովորեցինք: Օրինակ`իմացանք, որ ամենատաք մոլորակը Յուպիտերն է, քանի որ այն ամենամոտն է արևին: Ամեն ինչ շատ լավ անցավ: Ավարտին մենք լուսանկարվեցինք գեղեցիկ հուշերի համար: Եկավ երթուղային ավտոբուսը, և ամբողջ դասարանը տուն ուղևորվեց:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Դեղինով նշված բառերն առանձնացրո՛ւ և բացատրական բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:

Թոթվել- թափ տալ

Զանազան – տարբեր

Խրճիթ — խղճուկ տուն

2. Քո կարծիքով ինչո՞ւ էր Ինչուիկը տարօրինակ հարցեր տալիս:

Նա չգիտեր հարցեր տալու ճիշտ ձևը:

3. Քեզ համար ի՞նչն է ձանձրալի:

Տանը միայնակ մնալը:

4. Փորձի՛ր պատասխանել Ինչուիկի հորինած հարցերին:

ա. — Ինչո՞ւ դարակները սեղան ունեն:

որովհետև սեղաններն էլ դարակներ ունեն:

բ. — Ինչո՞ւ պոչը ձուկ ունի:

որովհետև ձուկն էլ պոչ ունի:

գ. — Ինչո՞ւ բեղերը կատու ունեն:

որովհետև առանց դրա տարօրինակ կլիներ:

դ. — Ինչո՞ւ ամ­պերը նամակ չեն գրում:

որովհետև նրանք ձեռքեր չունեն:

ե. — Ինչո՞ւ մորուքը դեմք ունի:

որովհետև այն աճում է դեմքի վրա:

5. Տեքստից դուրս գրի՛ր բարդ բառեր և օգտագործելով նրա մասերը՝ նոր բառեր կազմի՛ր:

Հարցասեր – հարցուփորձ, սիրալիր

Պա­տառաքաղ – լեղապատառ, քաղհան

Նամականիշ – նամականի, նշան

Գարեջուր – աղաջուր,

Թարսերես – երկերեսանի

6. Դուրս գրիր ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող ածականները:

Վատ, գովելի, սովորական, թարս, զանազան, նոր, երկար, զարմանալի, ճիշտ

7. Գտի՛ր գոյականները, նրանց հատկանիշներ՝ ածականներ ավելացրու:
   հիմար տղա, հաջող oր, հետաքրքիր հարցեր, տարօրինակ հարցասիրություն, փայտե սեղան, գունաթափ դարակ, սովորական մարդիկ, գեղեցիկ աչքեր, ապակյա սպասք, սուր դանակ, ծուռ պատառաքաղ, ոսկե ձուկ, փափուկ պոչ, սպիտակ կատու, երկար բեղեր, պաշտոնական նամակ, կապույտ մորուք, տաք գուլպաներ:

Ես առանց շտապելու մոտեցա աղվեսին և սկսեցի մտրակել։

Նա ցավից նեղվելով, հավատո՞ւմ եք, դուրս թռավ իր մորթուց և տկլոր փախավ։ Այո, հնարամտությունը կյանքում ամենից գլխավոր բանն է, և աշխարհում բարոն Մյունխհաուզենից ավելի հնարամիտ մարդ չի եղել։

Մի անգամ ռուսական անտառում մի սև աղվեսի պատահեցի։

Այդ աղվեսի մորթին այնքան լավն էր, որ գնդակով կամ կոտորակով փչացնելն ափսոս էր։

Ոչ մի րոպե չկորցնելով, գնդակը հրացանի փողից հանեցի, հրացանը կոշկակարի երկար ասեղով լցրի և արձակեցի։

Որովհետև աղվեսը կանգնած էր ծառի մոտ, այդ պատճառով ասեղը նրա պոչն ամուր մեխեց ծառի բնին։

Իսկ մորթին որ վերցրի, անվնաս էր. գնդակով կամ կոտորակով ծակված, փչացած չէր։

 

 

Իմ նախընտրած ավարտը

Ես կրակեցի, սակայն այդ պահին այդտեղով անցնում էր գայլը: Իմ գնդակը դիպավ նրան, ու աղվեսի գեղեցիկ մորթու փոխարեն, ես ստացա գայլի քրքրված մորթին:

1. Իսկ դու ի՞նչ կուզեիր ստեղծել, որը հիմա չկա:

Ես կստեղծեի մի նոր տեսակի գիրք, որի կազմի փոխարեն հայելի կլիներ, իսկ թերթերը կլինեին ապակուց, որոնց մեջ կլիներ լցված:

2. Գտի՛ր հատկանիշ ցույց տվող բառերը:

Մեծ, երկար, հետաքրքիր

3. Պատմության գոյականներն առանձնացրու՛, նրանց ածականներ ավելացրու՛ և բառակապակցություններ ստացի՛ր(օրինակ՝ երիտասարդ-խելացի երիտասարդ):

Երիտասարդ-անխելխ երիտասարդ

Գիտնական—աշխատասեր

Տարիներ-դպրոցական տարիներ

Փորձեր-անհաջող փորձեր

Պանիր- աղի պանիր

Անցքեր- մեծ անցքեր

Ամիսներ- երկարատև ամիսներ

Ժամանակ- դժվար ժամանակ

Անձրևանոց-ծակ անձրևանոց

Գրքեր-հետաքրքիր գրքեր

Նավեր- փոքր նավ

Ջրաներկ- էժան ջրաներկ

Ծով- խորը ծով

Ջուր- քաղցրահամ ջուր

Գույն- սպիտակ գույն

Գյուտարար- խելացի գյուտարար

Մազեր- խուճուճ մազեր

Ձեռք- նուրբ ձեռքեր

Լուսին- կլոր լուսին

Մեքենա- արագաշարժ մեքենա

Գնացք- դանդաղաշարժ գնացք

Բրնձահատիկ- համեղ բրնձահատիկ

Կիլոմետրեր- երկար կիլոմետր

Կոշիկներ- նորաոճ կոշիկներ

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերն ու օնլայն բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

Արտասովոր-ոչ սովորական, տարբերվող

Խելագար-խենթ, ցնդած

2. Բառարանի օգնությամբ գտիր տրված բառերի հականիշ (հակառակ իմաստ) բառերը:

Զարմանալի — սովորական

Արտասովոր — հասարակ

Վազել — քայլել

Հավատարիմ — դավաճան

Ընկնել – վեր կենալ

3. Ընդգծված ընդարձակ նախադասությունները համառոտիր, թող միայն ո՞վ, ի՞նչ արեց հարցերին պատասխանող բառերը:

Նա ուներ չորս ոտք փորի վրա և չորս ոտք մեջքի վրա։

Նա ուներ:

Զարմանալի չէ, որ ես երեք օր շարունակ խելագարի նման վազում էի նրա հետևից։

Ես վազում էի:

4. Շարունակի՛ր պատմությունը: Հորինիր շարունակությունը, նկարիր Paint-ով, ապա սարքիր հեքիաթի գիրք power ponit-ով կամ տեսանյութի ձևով՝ կցելով նկարներն ու տեքստը:

 

Ես զարմացած նայում էի ընկած նապաստակին, մեկ էլ հանկարծ նա արթնացավ ու սկսեց վազել: Ես կրկին նստեցի ձիս ու հետևեցի նրան: Մի պահ, երբ նա ցանկանում էր շրջվել մեջքի ոտքերի վրա, շփոթվեց ու վայրէջք կատարեց գլխի վրա: Ես առանց շտապելու մոտեցա, վերցրի նրան ու տարա տուն: Տանեցիներին պատմեցի ամբողջը: Մենք նրան խաշեցինք ու համեղ ապուր պատրաստեցինք: Բայց երբ նստեցինք սեղանի շուրջը, նկատեցինք, որ նապաստակը էլի փախել էր: Ես նորից նստեցի ձիս ու վազեցի նրա ետևից…

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Դու՛րս գրիր անծանոթ բառերն ու օնլայն բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

Ապշել-սաստիկ զարմանալ

Արածել-խոտը ճաշակել

Բերդ-պաշտպանական ամրոց

Թամք-թամբ, հարմարանք ձիու վրա նստելու համար

2. Գտիր գոյականներ, որոնցից կարող ես բայեր ստանալ,

օրինակ՝ նկար-նկարել, խոսք-խոսել…

գիր-գրել, պար-պարել, երգ-երգել, գործ-գործել, ուտելիք-ուտել

3. Գունավոր ընդարձակ նախադասությունները դարձրո՛ւ համառոտ, համառոտները՝ ընդարձակ:

Ես ապշեցի: — Ես ապշեցի այդ տարօրինակ տեսարանից:

Արածում է: — Ձին հանգիստ արածում էր դաշտում:

Այնտեղ ես իսկապես տեսա ձիուս երկրորդ մասը: — Ես տեսա:

Նա կանաչ դաշտում հանգիստ արածում էր: — Նա արածում էր:

4. Տրված բառակապակցություններն գրի՛ր մեկ բառով:

Օրինակ՝ կարուձև անող արհեստավոր-դերձակ

Ձիերի խումբ – երամակ

Որս անող մարդ – որսորդ

Բույսով կերակրվող – բուսակեր

Ձիու ձագ – քուռակ

Հրաման տալ – հրամայել

Կենդանիներ բուժող մարդ – անասնաբույժ

1. Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերն ու օնլայն բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։                                                                  
2. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը:                                           
3. Ճանապարհ, քաղցր, վայրկյան    

3. Բառարանի օգնությամբ գտիր տրված բառերի հոմանիշ (նույն իմաստ) բառերը:                             Հրաշք – հրաշալիք                                                                  ճանապարհ-արահետ                                                          իսկույն-միանգամից                                                                  ամուր-պինդ                                                                           բուսնել-աճել                                                                             խոշոր-մեծ

4. Բառերն այնպես դասավորի՛ր, որ նախադասություններ ստանաս:

Հրացանը թնդաց, բայց եղջերուն թափահարեց:

Նշան բռնեցի, արձակեցի, եղջերուն անկենդան գետնին ընկավ:

Ի՞նչ ես կարծում, որսորդությունը, կենդանիներին սպանելը լա՞վ բան է:                                                                  

5. Շարունակիր պատմությունը: Հորինիր շարունակությունը, նկարիր Paint-ով, ապա սարքիր հեքիաթի գիրք power pont-ով կամ տեսանյութի ձևով՝ կցելով նկարներն ու տեքստը

Մի օր արթնացա ու տեսա, որ մահճակալս թռել ու անտառի դիմաց է ինձ կանգնեցրել: Ես չվախեցա ու չշփոթցի: Ման եկա այնքան փնտրեցի, մինչ գտա տուն տանող ճանապարհը: Սակայն ճանապարհի կեսից արթնացա. Պարզվեց, որ այդ ամբողջը երազ էր: